Ιματιοθήκη Πανηπειρωτικού Συλλόγου Πατρών
Η παραδοσιακή φορεσιά είναι από μόνη της μία τέχνη, ενώ παράλληλα φέρει πάνω της πολλές άλλες τέχνες, όπως την τέχνη επεξεργασίας των υλικών, την υφαντική, την κεντητική, την αργυροχρυσοχοΐα, την υποδηματοποιία. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται αποτελούν τη «σφραγίδα» της κάθε περιοχής και συνάμα το ράψιμο, το κέντημα, το στόλισμα αποτελούν την προσωπική σφραγίδα και την αισθητική του κάθε ατόμου. Συνολικά, είναι η ταυτότητα της κοινότητας και έχει φτιαχτεί για να εντυπωσιάζει και όχι να αναδεικνύει το κορμί. Όταν φοριέται είναι ένα, ας μας επιτραπεί η έκφραση, «κινητό μουσείο» που παραπέμπει σε παρελθόντα χρόνο. Είναι σημείο αναφοράς σε μια εικαστική διάλεκτο στην πολιτισμική μας ιστορία. Στην άπειρο Ήπειρο υπάρχουν πλήθος τοπικών φορεσιών, όπως η γιορτινή, η καθημερινή, του γάμου, της χηρείας κ.λ.π. Στα αστικά κέντρα είχαν ενδυμασίες με μεγαλύτερη πολυτέλεια, ενώ στα χωριά οι φορεσιές ήταν πιο λιτές και σοβαρές. Υπάρχουν αναφορές ότι στα Ιωάννινα φορέθηκε η πλουσιότερη από τις γυναικείες παραδοσιακές φορεσιές. Το ξεχωριστό κομμάτι της θεωρείται το πιρπιρί (μακρύς αμάνικος επενδύτης) όλος με τερζήδικο επίρραπτο αστραφτερό χρυσοκέντημα.
Γυναικεία Φορεσιά
Η γυναικεία ηπειρώτικη φορεσιά γενικότερα χαρακτηρίζεται από το σκουρόχρωμο μάλλινο σιγκούνι, πλην της περιοχής του Πωγωνίου που είναι υπόλευκο. Το σιγκούνι άλλοτε είναι απλό με σιρίτια (όπως στο Μέτσοβο, Καλαρρύτες, Συρράκο), άλλοτε περίτεχνο και πιο ανοικτό, κοκκινοβυσσινί (Ζαγόρι). Κυρίως είναι μακρύ, κάτω από το γόνατο αλλά σε μερικές περιοχές (Πρέβεζα Θεσπρωτία) πιο κοντό. Σε όλες τις γυναικείες φορεσιές χαρακτηριστικό είναι το ρουτί, δηλαδή το πουκάμισο με τα πλευρικά λοξά τμήματα. Επιπλέον, σημαντικό μέρος της φορεσιάς είναι οι ζώνες με τις ασημένιες πόρπες, καθώς και τα ασημοζο(ύ)ναρα, στο δε κεφάλι τα μαύρα σταμπωτά μαντήλια με τις μπιμπίλες (δαντέλα με βελόνα) σε διάφορους χρωματισμούς.
Είναι η πρώτη-πρώτη φορεσιά (σαρακατσάνικη) του Πανηπειρωτικού για την παιδική ηλικία, με τον Έφορο Νεολαίας Γ.Ναστόπουλο (1983).
Ανδρική φορεσιά
Η ανδρική φορεσιά είναι λιτή με το δίχρωμο σχεδόν στα περισσότερο μέρη της Ηπείρου συνδυασμό της. Χαρακτηρίζεται από το υπόλευκο παντελόνι δηλαδή την μπουραζάνα, το λευκό φαρδομάνικο πουκάμισο, το μαύρο γιλέκο, το πλεκτό ζωνάρι και στο κεφάλι το καλπάκι από αστραχάν (καπέλο γούνινο) σε μαύρο χρώμα και φυσικά τα τσαρούχια.
Αποκριάτικος χορός (1992)
Με όλο τον σεβασμό στην παραδοσιακή φορεσιά ο Σύλλογός μας ξεκίνησε από το 1983 να αποκτά τις πρώτες παραδοσιακές φορεσιές και συνεχίζει μέχρι σήμερα να εμπλουτίζει την ιματιοθήκη του. Αποτελεί ένα μικρό μουσείο ηπειρώτικου ενδύματος, αφού στις προθήκες του υπάρχουν αυθεντικά κομμάτια, όπως σιγκούνια, ποδιές και κεφαλόδεσμοι (ομπόλιες) από το Βασιλικό και τον Παλαιόπυργο Πωγωνίου, που χρονολογούνται από το 1930, αλλά και σκελέες και γυναικεία κοσμήματα που προέρχονται από δωρεές Ηπειρωτισσών και Ηπειρωτών.
Με αγάπη για την παραδοσιακή φορεσιά και με την επιμέλεια των εκάστοτε υπευθύνων οι φορεσιές διαφυλάσσονται ως κόρη οφθαλμού και συντηρούνται για να είναι σε άριστη κατάσταση, αφού ενδύονται με αυτές οι χορευτές και οι χορεύτριες του Συλλόγου μας σε χορευτικές παραστάσεις, σε ηπειρώτικα δρώμενα, σε παρελάσεις, ως παραστάτες σε θρησκευτικές εορτές και αλλού.
Η ιματιοθήκη του Συλλόγου στην πρώτη στέγη, στην οδό Κανακάρη.
Μέχρι αυτή τη στιγμή στην ιματιοθήκη μας υπάρχουν φορεσιές από Παλαιόπυργο και Βασιλικό Πωγωνίου (αυθεντικές), βλάχικες Βόρειων Τζουμέρκων Ιωαννίνων από μπροκάρ σε διάφορα χρώματα και μαύρες μάλλινες φορεσιές Κεντρικών Τζουμέρκων περιοχής Άρτας με χαρακτηριστικά σαρακατσάνικης φορεσιάς, πιστά αντίγραφα αντίστοιχων αυθεντικών.
Συγκεκριμένα για τα τμήματά μας.
Παιδικά: Σαρακατσάνα για τα κορίτσια, μπουραζάνα ή/και τσαχτίρα για τα αγόρια.
Νεανικά: Βελούδινα φορέματα με σιγκούνια για τα κορίτσια και μπουραζάνα για τα αγόρια.
Ενηλίκων: Βλάχικες Συρράκου, Τζουμερκιώτικες Άρτας, Πωγωνίσιες για τις γυναίκες. Μπουραζάνα χωρικού και γιορτινή φορεσιά φουστανέλας, με τα φερμελωτά γιλέκα για τους άνδρες. Τσαρούχια, κιουστέκια, πόρπες, ντούμπλες, πλεκτά , χειρό(κ)τια, και γκέτες.
Γαϊτανάκι: Ένα από τα δημοφιλέστερα στην Ήπειρο ,κυρίως στην Άρτα, αποκριάτικα δρώμενα(’09)
